Met slaande deuren verliet Donald Trump dit kerstweekeinde de Republikeinse partij. Hij zegde zijn partijlidmaatschap naar verluidt op uit onvrede met het feit dat maar twee van de zes kandidaten in de race om de nominatie deel wilden nemen aan zijn Newsmax-debat. Hoe dat ook zij, Trump greep het moment aan om zijn eigen kandidatuur voor de presidentsverkiezingen nog eens stevig boven de markt te hangen. Zijn vertrek uit de GOP was nodig voor een kandidatuur als independent: hij had al geen kans meer op de Republikeinse nominatie door het verstrijken van de aanmeldingstermijn in achttien staten. Een goed moment om zijn kansen in te schatten: kan hij winnen?

Persoonlijk
Wie Trump een beetje kent, weet dat hij de presidentsverkiezingen niet primair in gaat om de inhoud van het beleid — al heeft hij een duidelijke fiscaal-conservatieve agenda. Politiek is voortzetting van de oorlog met andere middelen, en die oorlog is in dit geval persoonlijk. De rivaliteit met de zittende president is zijn voornaamste programmapunt. Trump wil tegen Obama kunnen zeggen: “You’re fired!”. Zo steunde hij afgelopen voorjaar de campagne van de birthers die eisten dat Obama een volledig geboortebewijs zou laten zien om aan te tonen dat hij in de VS geboren is. Gebeurde dat niet, dan zou Trump zelf het doopceel van de president gaan lichten op Hawaii, om herverkiezing onmogelijk te maken. Het gif deed zijn werk: veel mensen, vooral conservatieven, geloofden dat Obama eigenlijk geen Amerikaan was en daarom geen president had mogen worden. Uiteindelijk liet Obama zijn volledige geboortebewijs zien om er van af te zijn.

In it for the money
De president zette Trump vervolgens voor schut tijdens de jaarlijkse bijeenkomst met de parlementaire pers, door het Witte Huis te laten zien als een tacky resort met de naam Trump op de gevel. Een niet al te subtiele verwijzing naar wat The Donald inderdaad is: een vastgoedmagnaat met een hang naar entertainment, in it for the money. Hij wilde na de birth certificate hoax zijn campagne niet doorzetten in verband met zijn lopende reality show op NBC. Democraten deden zijn campagne daarop af als een marketingstunt: Trump was een sideshow, uit op bekendheid en hogere oplages voor zijn nieuwste boek. Maar Trump is al rijk en bekend, en zelfs voor een marketingstunt moet hij geloofwaardig zijn. Als kiezers hem niet als president zien, dan zou een campagne zijn reputatie juist schaden.

Independent
Trump zelf is er duidelijk over: Obama moet koste wat kost verslagen worden om de VS van de ondergang te redden. Als de Republikeinse kandidaat dat volgens hem niet voor elkaar krijgt, gaat hij het zelf doen als independent. Hij heeft in de GOP weinig vertrouwen, omdat die Obama in Washington al te vaak laat wegkomen met hogere overheidsuitgaven en meer belastingen — zijn voornaamste allergie. De huidige kandidaten staan hem als toekomstige tegenstanders van Obama ook niet aan. De enige die tot nu toe positiever uit de polls kwam dan Obama was Newt Gingrich — Trumps favoriet voor de GOP-nominatie. Al met al voldoende reden om deze keer wel mee te doen aan de presidentsverkiezingen, nadat eerdere aankondigingen in 1988 en 2000 met een sisser afliepen.

Americans Elect
DJT’s eerste uitdaging bij deelname als onafhankelijke kandidaat is op de kieslijst komen in alle vijftig staten. Die hebben daarvoor allemaal andere regels, maar altijd de voorwaarde dat een minimum aantal kiezers de kandidatuur steunt. De genomineerde kandidaten van de Democraten, Republikeinen en Libertarians hebben een voordeel: hun partij regelt een plek op de kieslijst in alle staten. Maar er is een alternatief. Trump heeft al gezinspeeld op deelname via Americans Elect, een onafhankelijk platform dat via internet een kandidaat wil nomineren. Ze staan al in dertien staten op de kieslijst; in de andere staten zijn ze handtekeningen aan het verzamelen. De campagne voor deze online nominatie start medio januari.

Campagne
Als het Trump lukt om zich in alle staten verkiesbaar te stellen, dan moet hij nog een campagne opzetten. Over de financiering hoeft hij zich geen zorgen te maken: hij heeft $ 250 mln cash en voldoende relaties met geld om snel fondsen te werven. Bovendien hoeft hij geen geld uit te geven aan naamsbekendheid: iedere Amerikaan kent the Trumpster. Hij heeft een mediaplatform en ruim voldoende ervaring met PR. Zijn polls waren dit voorjaar positief: zonder enige formele aankondiging of campagne was hij al de populairste kandidaat voor de Republikeinse nominatie. Wel zakte hij in mei weg nadat de media-hoax rond de birth certificate was afgelopen; zijn  geloofwaardigheid heeft te lijden onder zijn onduidelijkheid over deelname.

Perot
Toch is het niet ondenkbaar dat Trump ver komt in de presidentsverkiezingen. Hij is in veel opzichten vergelijkbaar met Ross Perot, de multimiljonair die in 1992 een gooi deed naar het presidentschap. Hij had deep pockets en een goede PR. Ook hij twijfelde lang over deelname; hij trok zich zelfs terug om later toch weer mee te doen. Perot was voor terugdringen van de staatsschuld, protectionisme en hervorming van het politieke systeem, evenals Trump. Hij haalde in 1992 19% van de stemmen tegenover George H.W. Bush en Bill Clinton: de meeste stemmen voor een independent sinds Theodore Roosevelt in 1912. Door het systeem van getrapte verkiezingen leverde het niets op: Perot kreeg in geen enkele staat de meeste stemmen. Hij richtte in 1995 de Reform Party op, waarmee Trump in de aanloop naar de verkiezingen van 2000 nog kort flirtte.

White House
Trump zou het huzarenstukje van Perot met een goede campagne kunnen evenaren, of misschien zelfs overtreffen. Maar ook voor hem geldt: het zal moeilijk worden om echt een of meer staten te winnen. Dat betekent dat hij Obama niet zal kunnen verslaan in een rechtstreeks duel. Sterker nog: als hij echt meedoet, draagt hij waarschijnlijk bij aan Obama’s herverkiezing. Omdat hij een conservatieve vastgoed- en mediamagnaat is, zal hij eerder stemmen trekken van kiezers die anders op de Republikeinse kandidaat zouden stemmen. Dat zou Obama wel eens de marge kunnen geven die hij zo hard nodig heeft tegenover die Republikeinse kandidaat. The Trumpster zal daarom ook in 2012 niet mee doen in de race om het Witte Huis. Er is één troost: hij kan het altijd nog kopen. In Virginia staat een schaalmodel te koop; de eigenaar heeft het Trump al eens aangeboden.