Het zou vorige week al gebeuren, maar toen lukte het niet. Dit weekeinde kwamen 125 evangelicale leiders bij elkaar op de ranch van de Texaanse born again rechter Paul Pressler. Hun doel: één conservatieve kandidaat kiezen die Romney moet verslaan in de race om de Republikeinse nominatie. Dat lukte. Na twee dagen intensief vergaderen werd zaterdag Santorum uitgeroepen tot de sociaal-conservatieve kandidaat. Net op tijd voor de zondagse kerkdiensten in South Carolina, zodat de gelovigen nog bewerkt konden worden voor de primaries van deze week. Maar kiezen de evangelicalen wel voor Santorum?

Nu of nooit
Als de evangelicals nog wilden ingrijpen, dan moest het nu. Als er niets verandert, wordt de gematigde Romney vrijwel zeker de Republikeinse presidentskandidaat. Hij deed het uitstekend in Iowa en New Hampshire en staat nu ook in de peilingen in South Carolina ver voor. Dat is mede te danken aan de verdeeldheid van de conservatieve kandidaten. In Iowa waren het er nog vier: Gingrich, Bachman, Perry en Santorum. Als dat er één minder was geweest,  zoals in New Hampshire, had Santorum de winst in decaucus in de wacht gesleept. In New Hampshire verdeelden Santorum en Gingrich de conservatieve stemmen, waardoor ze als vierde en vijfde eindigden.

Family values
De evangelicals willen om verschillende redenen een eigen sociaal-conservatieve kandidaat tegenover Romney. In de eerste plaats willen ze meer aandacht voor hun centrale thema en belang: Family values. Romney is wel tegen homohuwelijk en abortus, maar dat vinden de evangelicals niet overtuigend, omdat hij vroeger pro-choice was. Daarnaast zijn ze bang dat Romney weinig kans maakt tegenover Obama. Een sociaal-conservatieve kandidaat zou volgens hen meer voor elkaar krijgen. Maar zelfs als Romney wel president zou worden, dan nog zijn de evangelicals bang dat ze geen invloed krijgen in het Witte Huis, zoals ze dat wel hadden onder Bush.

Huckabee
Bovenal wilden de evangelicals ten koste van alles een herhaling van 2008 voorkomen. Toen lukte het Mike Huckabee, de sociaal-conservatieve kandidaat, na winst in Iowa en een goed resultaat in New Hampshire niet om de nominatie in de wacht te slepen. Hij werd tweede in South Carolina, achter McCain, en vierde in Florida. Ondanks winst in een aantal zuidelijke staten wist hij niet meer te winnen, omdat hij de conservatieve stem moest delen met Rudy Giuliani, Ron Paul en — jawel — Mitt Romney. Veel evangelicals denken nog steeds dat Huckabee het beter had gedaan tegen Obama dan McCain. 

Endorsement
Santorum heeft nu het evangelicale endorsement binnen gesleept: de leiders hebben na twee dagen vergaderen, praten en bidden in meerderheid op hem gestemd als het alternatief voor Romney. Het zal fondsenwerving makkelijker maken — hij haalde de afgelopen week al $ 3 mln op voor zijn campagne — en het zal zeker stemmen opleveren in South Carolina, waar 60% van de kiezers born again Christian is. Na zijn endorsement benadrukte Santorum dat het nu gaat om verkiesbaarheid. Maar hij heeft geen andere kandidaten opgeroepen zich terug te trekken; dat deden de religieuze leiders zelf overigens ook niet, al was dat van tevoren wel de opzet.

Verslaan
Het evangelical endorsement zal daarom niet voldoende zijn om Romney te verslaan. Hij staat ver voor in de peilingen en Gingrich en Perry trekken genoeg stemmen om Santorum van de overwinning te houden. Perry maakt, ondanks tegenvallende resultaten in de peilingen — en nieuwe uitglijders — nog geen aanstalten om de handdoek in de ring te gooien, en ook Gingrich blijft er voor gaan. Zijn campagneteam zaaide direct twijfel over de bijeenkomst in Texas door te stellen dat de aanbeveling van Santorum verre van unaniem was, en dat veel evangelische kerken en voorgangers hem dus niet zullen steunen.

Verdeeldheid
Daar hebben ze waarschijnlijk gelijk in. De evangelische leiders hebben minder invloed dan ze denken. Santorum heeft niet alleen last van Gingrich en Perry. Veel gelovige kiezers in South Carolina zullen voor Romney stemmen omdat ze hem een goede leider vinden, met goede plannen voor de economie en goede vooruitzichten in de race tegen Obama. Ook Ron Paul trekt, als overtuigd christen met een duidelijk pro-life standpunt en voorstander van een terughoudende staat, veel wedergeboren stemmen. Beiden deden het in Iowa en in New Hampshire relatief goed onder het evangelicale electoraat. De verdeeldheid onder gelovigen — een gebed zonder end…