Ideeën voor nieuwe woonvormen met zorg genoeg, maar nog veel te weinig woonvormen waar de groeiende groep ouderen daadwerkelijk zelfstandig kan wonen. Het podium van het ZorgSaamWonencongres in Rotterdam op 25 november stond dan ook vol met mensen die daarin verandering willen brengen. De Rotterdamse wethouder Sven de Langen opende het congres en lanceerde het platform ZorgSaamWonen, een initiatief dat erop gericht is om kennis en ervaring met vormen van wonen met zorg uit te wisselen.
Rotterdam zelf is een van de voorbeelden van de maatschappelijke opgave waar we voor staan die op het congres de revue passeerden. Rotterdam wil een seniorvriendelijke gemeente worden en heeft daarom zes locatie aangewezen voor ‘ouderenhubs’. Dat zijn plaatsen waar voorzieningen voor ouderen in de wijk moeten komen, met nieuwe vormen van wonen. Daarmee wil de stad inspelen op de wens van ouderen om oud te worden in hun eigen wijk. Om dat mogelijk te maken en om eenzaamheid te voorkomen, wonen ouderen graag samen en dichtbij voorzieningen voor winkels en zorg.

Tussen droom en daad

Dat het nog niet meevalt om zo’n voorziening voor ouderen en andere mensen met een zorgbehoefte in de buurt te realiseren bleek wel uit de bijdrage van WHO CARES-winnaar Peter van Assche en Claudia Laumans, de begeleider van WHO CARES in Almere.

Een idee kan mooi zijn, maar als het niet past in het beleid, wordt het moeilijk. WHO CARES bracht aan het licht waar de schoen knelt in Almere: het grondbeleid maakt het moeilijk om een bouwlocatie voor een redelijke prijs te bestemmen voor een gemeenschappelijke woonvorm voor senioren. Het goede nieuws: het lek is boven. We weten waar we over moeten praten en dat gaan we ook doen.

prachtige voorbeelden

Maar het kan wel. Inmiddels zijn er prachtige voorbeelden van collectieve vormen van wonen voor senioren, zo bleek ook uit de bijdrage van Angelique Bellemakers en Rutger Oolbekkink van Inbo, een van de begelelders van WHO CARES community of practice. Wonen voor ouderen is een collectieve opgave, met oog voor eigenheid van de buurt en de bewoners.

Dat kan leiden tot heel verschillende vormen van wonen, die allemaal gebruik maken van de kracht van de gemeenschap. Dit betekent in Hof van Nassau in Steenwijk samen bewegen voor ouderen met zware zorgbehoefte. In de Knarrenhof in Zwolle betekent het naar elkaar omzien door vitale senioren.

Initiatieven

Als bewoners niet centraal staan en je het aan de overheid overlaat, krijg je misschien wel beleid, maar geen gezonde woonomgeving. Dat is de boodschap van Jasper Klapwijk, projectleider van WHO CARES community of practice. Er zijn nog steeds teveel obstakels op de weg naar zorgzame buurten: domeindenken binnen de gemeenten, overbelasting van gemeenten en bouwers, en vooral te weinig goede locaties voor samen zelfstandig wonen en voorzieningen voor de buurt.

Grond blijft schaars en is duur. Actieve bewoners lopen daardoor vaak tegen een muur van onbegrip en onwil aan. Een alternatief kan dan zijn om beleggers, ontwikkelaars en ontwerpers op te zoeken en zelf aan de slag te gaan. De tijd en de markt zijn er rijp voor.