De campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen gaat binnenkort los. Waar Samsom probeert zijn achterban in het gareel te krijgen om boven de 10% te blijven, rijdt de VVD zijn eigen staatssecretaris klem om de autolobby te vriend te houden en de naar rechts uitgeweken kiezer terug te lokken. De Tweede Kamerfractie neemt afstand van het belastingplan van Wiebes op het punt van de hogere bijtelling voor leaseauto’s. Kamerlid Helma Neppérus bracht de boodschap maandagochtend als een dienstmededeling: “Dat gaan we zo niet doen”.

Tarieven

In het Belastingplan wilde Wiebes de bijtelling voor leaseauto’s veranderen. Er zijn daarvoor nu zes tarieven: 35% van de economische waarde voor auto’s ouder dan 15 jaar, 25% van de cataloguswaarde voor normale auto’s, 20% voor zuinige auto’s, 14% voor zeer zuinige auto’s zoals hybrides, 7% voor plugin-hybrides en 4% voor elektrische auto’s zonder uitstoot. Wiebes wil die tarieven verschuiven: het laagste tarief van 4% vervalt en de bijtelling voor auto’s met meer uitstoot gaat omhoog. Daardoor gaan mensen die nu 14% bijtelling krijgen naar 25%; dat betekent voor mensen die een middenklasser leasen een lastenverzwaring.

Energieakkoord

Het kabinet is al een tijd bezig om te zorgen dat alleen de aanschaf van auto’s zonder uitstoot nog fiscaal gestimuleerd wordt. Zo is de BPM begin dit jaar veranderd: alleen elektrische auto’s krijgen nog een korting. Het kabinet wil zo de aanschaf van zero-emissieauto’s stimuleren om de uitstoot van koolstofdioxide naar beneden te brengen. Dat doen ze als uitwerking van het Energie-akkoord, dat in 2013 gesloten werd door het kabinet met vakbonden en werkgevers, gesteund door de coalitiepartijen:

Het Rijk zorgt ervoor dat in de periode tot en met 2018 ultrazuinige personenauto’s — zero-emissie personenauto’s en personenauto’s met een lage CO₂-emissie — fiscaal worden gestimuleerd. Een en ander zal na overleg met de partijen in de Autobrief 2014 worden uitgewerkt. Het ligt voor de hand de periode daarna in een volgende Autobrief te regelen.

Ook de handtekening van de VVD staat dus onder dit Energieakkoord; Wiebes voert gewoon uit wat afgesproken is. De Autobrief 2014 zou dit kwartaal naar de Kamer gaan, maar bij de algemene financiële beschouwingen is afgesproken om dat uit te stellen en de bijtelling voor leaseauto’s te regelen in het Belastingplan 2015.

Autobrief

Neppérus trekt nu aan de handrem omdat haar fractie overvallen zou zijn door door dit plan en omdat Wiebes niet voldoende geluisterd zou hebben naar de wensen van de VVD. Nu heeft de VVD inderdaad eerder gezegd dat er te veel geld naar de elektrische auto ging en dat fiscale stimulering marktverstorend werkt. Maar Wiebes zou daarop terugkomen in de Autobrief — die dus mede op aandringen van de VVD pas volgend jaar komt. Wel meldde de staatssecretaris in de uitstelbrief vast dat fiscale stimulering werkt: er worden meer zuinige auto’s en hybrides verkocht, waardoor de CO₂-uitstoot daalt. Er speelt dus nog iets anders.

Protest

De VVD praat met het afschieten van de bijtellingsregeling vooral de autolobby naar de mond. Martin Huisman, voorzitter van de Vereniging Auto van de Zaak, heeft eerder bij BNR voorgerekend wat de gevolgen van het plan van Wiebes waren: ruim een miljoen Nederlanders, vooral potentiële VVD-kiezers, gaan er minimaal € 100 op achteruit. De BOVAG protesteerde eveneens: fiscale stimulering werkt volgens hen marktverstorend en moet helemaal verdwijnen. De volgende dag schreef Elsevier ‘Bijtellingsplannen raken leaserijders hard’ en kopte de Telegraaf: ’Hardwerkende Nederlander wordt extra belast: Woede over VVD-taks leaserijder’.

Verkeer van rechts

Zoveel hard toeterend verkeer van rechts moet de VVD wel voor laten gaan. PVV en CDA stijgen in de peilingen, dus de VVD moet het profiel oppoetsen, desnoods ten koste van Wiebes. Die reageerde zo laconiek dat hij wel op de hoogte geweest moet zijn van het VVD-standpunt; wellicht was het zelfs een opzetje. Of misschien kreeg de als links bekend staande Wiebes — spijkerjasje aan naar de heisessie van het kabinet — een schot voor de boeg. Hoe het ook zij: een plan van je eigen staatssecretaris schiet je niet zo maar af. Als een coalitiepartij iets wil aanpassen, dan is het gebruikelijk om een alternatief te leveren, liefst met dekking en effectberekening.

Amendement

In het debat over het Belastingplan koos de SP gisteren de kant van de VVD in een opzichtige poging om de PvdA voor het blok te zetten. CDA en D66 vielen namelijk de VVD aan en kozen de kant van Wiebes. PvdA-woordvoerder Ed Groot aarzelde even, maar steunde uiteindelijk de VVD-fractie, met de eis dat het Energie-akkoord overeind blijft. De VVD zal nu dus moeten komen met een amendement. Alternatieven genoeg: de motorrijtuigenbelasting kan aangepast worden, of de accijns op benzine kan omhoog nu de olieprijzen weer dalen. De vraag is alleen of het kiezersverkeer van rechts zo’n alternatief wel trekt.

Jasper Klapwijk heeft zelf niet eens een leasefiets,  maar reed vandaag wel een stukje elektrisch en voelt zich enorm fiscaal gestimuleerd. Dit is een bewerkte versie van het gesproken commentaar op Radio1 in het EO-programma Dit Is De Dag.